ضرب‌المثل‌های آبکی! | آب منشا خیر و برکت و مثل‌های جالبی است
تاریخ انتشار: ۱۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۱۸۴۸۳
همشهری آنلاین- بهاره خسروی : ضرب المثل‌ها سخنان کوتاه و پندآموزی‌اند که مفاهیم عمیقی را به سرعت و بدون توضیح اضافه به خواننده و شنونده منتقل می‌کنند. جملاتی که به صورت سینه به سینه از گذشتگان به ما رسیده و ما میراث‌دار این فرهنگ غنی در زمان حال هستیم. آب به دلیل ماهیت حیات‌بخش و کاربردهای فراوانش نقش مهمی در انواع ضرب‌المثل‌های فارسی داشته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
اصطلاح معروف « طرف رفته آب خنک بخورد» یکی از همین نمونه‌های مهم توجه به آب در زندگی روزمره پایتخت‌نشینان است. قدیم‌ها که خبری از سیستم‌های پیشرفته سرمایشی نبود، خوردن یک جرعه آب خنک برای تهرانی غنیمتی بود و اهالی پایتخت‌نشین در حسرت خوردن آب خنک بودند. از کنار زندان قصر آب خنک قنات‌های «مخلص‌آباد» و «نعمت و آب» گذر می‌کرد. زندانیانی که در داخل سلول‌های قصر محبوس بودند می‌توانستند از آب خنک و گوارای این قنات‌ها بخورند. این اصطلاح به زندانی شدن یک فرد اشاره داشت.
بذار در کوزه آبش را بخورمثل معروف «بذار در کوزه آبش را بخور» کنایه از بیهوده کارکردن است و یکی دیگر از ضرب‌المثل‌های ادبیات عامیانه ایرانی است. در گذشته برای خنک‌ماندن آب، آن را داخل کوزه‌ها نگهداری می‌کردند. این کوزه‌ها را معمولا داخل حوض‌ها می‌گذاشتند و برای جلوگیری از ورود حشرات و جانوران به داخل کوزه اغلب در آن را با توپ‌های پارچه‌ای که با وسایل دور ریختنی خانه درست می‌شد، می‌بستند.
آب که سربالا میره...«آب که سر بالا میره، قورباغه ابوعطا می‌خونه». این ضرب‌المثل حکایت از بی‌نظمی و هرج و مرج دارد. می‌دانیم که آب سر بالا نمی‌رود و قورباغه هم طبیعتا آواز نمی‌خواند. این ضرب‌المثل در واقع بر این موضوع تاکید دارد وقتی که یک بخش یا یک نفر کار و وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، به تبعیت از آن دیگر بخش‌ها هم آن نظم لازم را ندارند و کار بقیه هم مختل می‌شود. در واقع در این مثل اشاره بر این است که اگر آب بتواند سر بالایی برود، هیچ بعید و دور از ذهن نیست که قورباغه هم ابوعطا بخواند.
آدمی که خیس است...«آدمی که خیس است از آب (باران) نمی‌ترسد». باران که می آید هر کس می خواهد به طریقی از آن فرار کند ، یکی زیر سرپناه می رود، یکی چتر به دست می گیرد، یکی از خانه بیرون نمی آید …همه این تلاش برای این است که خیس نشوند اما آدمی که خیس شده دیگر برای باران فرق نمی‌کند و از آن نمی ترسد، این ضرب المثل معادل ضرب المثل «آب که از سر گذشت، چه یه وجب چه صد وجب » و معنای آن این است که وقتی درگیر کار یا مساله‌ای شدی ، بیشتر درگیر شدن خیلی مهم نیست.
دو دفعه آب«دو دفعه آب جای یک دفعه نان را نمی‌گیرد» به این معناست تاثیری که یکبار خوردن نان در سیری دارد را چند بار نوشیدن آب ندارد. یعنی برای رفع مشکل از ابتدا باید به فکر راه حل درست بود و «فکر نان کن که خربزه آب است!» مکمل آن و کنایه از این است که اگر به امور بیهوده فکر کنی، کارهای ارزشمند انجام بده که در آخر پشیمان نشوی.
مشک خالی«مشک خالی و پرهیز آب؟» «پرهیزِ آب!» عبارتی است که سقایان و آبکشان هنگامی که با مشک یا سبوی پر آب از جای پرتردد می‌گذرند بانگ می‌کنند تا عابران را توجه دهند که خیس نشوند. این ضرب المثل کنایه از سر و صدای بی‌اساس راه انداختن و به دروغ خود را صاحب قدرت و اختیار جلوه دادن است.
سایر مثل‌های آبی«آب از سرش گذشته» اشاره به بدشانسی و رسیدن ناملایمتی‌های فراوان به فرد دارد و در اصطلاح به کسی که مبتلا به گرفتاری‌های زیادی است و امیدی به خلاص شدنش نیست، گفته می‌شود.
«آب پاکی روی دستش ریخت». وقتی کسی به امید موفقیت و اجابت خواسته‌ای مدت‌ها تلاش و فعالیت کند، ولی با صراحت و قاطعیت پاسخ منفی بشنود و دست رد به سینه‌اش بزنند و یکباره او را ناامید کنند، این ضرب‌المثل را به کار می برند.
« آب در کوزه و ما تشنه‌لبان می‌گردیم» کاربرد این ضرب المثل وقتی است که ناگهان متوجه داشته‌ها و استعدادهای خود می شویم در حالی که تا پیش از آن، آن چیز را در پیش دیگران و جاهای دیگر جستجو می‌کرده‌ایم.
«آب که یه جا بمونه، می‌گنده». کاربرد این ضرب المثل در مواردی است که انسانی به خاطر بیکاری و سستی به فساد کشیده شده باشد. همینطور به افرادی که هرگز حاضر به تغییر و پیشرفت نیستند و بر افکار و جایگاه قبلی خود تعصب دارند نیز گفته می‌شود.
«آب نمی‌بینه وگرنه شناگر قابلیه» در باره کسی می‌گویند که ظاهرا رفتار خوبی دارد و به دلیل شرایط موجود ظاهرسازی می‌کند و اگر زمینه برای او فراهم شود ظاهر خوبش نیز از بین خواهد رفت.
«آب از دستش نمی‌چکه» کنایه از آدم خسیس، و «آب از سرش گذشته» کنایه از اینکه کسی به گرفتاری دچار شده و کاری از دست کسی بر نمی‌آید.
«آب که یک جا بمونه می‌گنده» کنایه از بی‌تدبیری و بی‌تصمیمی منجر به فساد و ضرر و زیان است.
«آب از سرچشمه گل‌آلوده است» مصداق بی کفایتی و بی‌تدبیری شخصی است که در رأس یک کار گمارده شده است.
« آب از آب تکان نمی‌خوره» زمانی به کار می رود که شرایط بر وفق مراد باشد و همه چیز به خوبی پیش رود.
اینها بخشی از مثل‌های معروف در ادبیات عامیانه ایرانی‌هاست که در آن آب نقش مهم و اثرگذاری را ایفا می‌کند.
کد خبر 770505 برچسب‌ها تهران قدیم هویت شهری آب و هوا - ایرانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: تهران قدیم هویت شهری آب و هوا ایران ضرب المثل ضرب المثل ها آب خنک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۱۸۴۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مهم‌ترین نکته جشنواره امام رضا(ع) امسال، حضور میدانی است/ جشنواره فیلم رضوان به برکت جشنواره امام رضا(ع) برگزار می‌شود
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین از ستاد خبری بیست و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا(ع)، محمدمهدی اسماعیلی در حاشیه نشست با مدیران و دبیران جشنواره بیست‌ویکم امام رضا(ع) در جمع خبرنگاران درباره روند برگزاری این آوردگاه فرهنگی اظهارکرد: جشنواره امام رضا(ع) بسیار مایه خوشبختی ماست. امسال دوستان، ابتکار چله رضوی را از اول ماه شوال تا ۱۱ ذی‌القعده گذاشتند که تولد امام رضا(ع) است.
اسماعیلی ادامه داد: به دوستان پیشنهاد دادم در سفر ترکمنستان از مرو هم حضور داشته باشند. در آنجا هم خیلی ابراز علاقه کردند که در این بحث بین مشهد و مرو تعاملات بیشتری صورت گیرد.
وی گفت: جشنواره فیلم رضوان که اولین جشنواره فیلم‌های دینی است به برکت جشنواره امام رضا (ع) امسال برگزار می‌شود و اتفاق‌های بسیار خوب دیگر نیز می‌افتد.
وزیر فرهنگ ادامه داد: در گرگان یک اجتماع چند هزار نفری با هم سرود می‌خواندند.
وی افزود: جشنواره، به روستاها و عشایر رفته است. این اتفاق مبارک و مایه عزت و ارتقای کمی و کیفی فعالیت‌های فرهنگی هنری کشور به‌ویژه در حوزه فرهنگ و هنر دینی خواهد بود که خود بارگاه نورانی علی ابن موسی الرضا(ع) یکی از بی‌نظیرترین جلوه‌های هنری کشور است.
۵۷۵۷
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900341
بازدید رییسی از کارخانه ایران خودرو دیزل